Wat ik leerde in de praktijk

Gisteren heb ik het webinar gevolgd van Marcel de Leeuwe en Jeroen Krouwels van het initiatief ‘e-learning beats corona’. Zij bevroegen de 169 deelnemers naar hun ervaringen met webinars. Daar hoorde ik tot mijn verbazing dat van alle deelnemers er maar 13 mensen ervaring hebben met het ontwerpen van online leren voor webinars. Tijd om mijn learnings op dit gebied te delen!

Ervaring bij HEMA academie

Ik heb in de tijd dat ik bij HEMA academie werkte veel kennis opgedaan over webinars. Samen met mijn team heb ik toen de tooling uitgezocht en het hele concept bedacht en uitgewerkt. We waren we als online opleider de eerste in Nederland die met webinars ging werken.

In dit artikel deel ik graag de learnings die ik heb opgedaan in die periode, om zo jou als lezer snel op stoom te brengen. Ik wil daarbij niet ingaan op hoe je een webinartool kiest, omdat daar niet zozeer mijn passie zit. Maar wel deel ik graag de kennis over hoe de tool te  gebruiken en waar je rekening mee moet houden als je webinars gaat maken. Als je meer wilt weten over webinartools, ga dan snel door naar het einde van dit artikel waar je hiervoor goede verwijzingen vindt. Als je wilt weten hoe wij een webinar voor je kunnen organiseren, klik dan hier door.

Allereerst: wat vind je zelf?

Natuurlijk is er inmiddels veel bekend over wat werkt en wat niet. In 2012 was dat anders. Ik heb toen veel webinars gekeken in Amerika en Engeland  en de marketingwebinars die in Nederland beschikbaar waren. Daar heb ik veel van geleerd en meegenomen in het uitwerken van het concept. Hopelijk kun je zelf ook putten uit jouw eigen ervaringen. Want een webinar volgen is tenslotte een leerervaring vanaf het moment dat je je inschrijft tot het moment van afronden van het webinar.

De lessen:

– Een belangrijke les voor mij was dat de meeste sprekers niet goed overkomen als ze zittend een webinar verzorgen. Zitten maakt al snel dat je overgaat op de inactieve stand. En dat komt niet goed over. Door juist te blijven staan blijf je actief en kun je dus makkelijker je kijkers betrokken houden.

– Houding als je zit: Kies je er voor om een webinar zittend te verzorgen, wat nu niet geheel onlogisch is nu je niet in een professionele studio kunt, dan adviseer ik je om er op te letten dat je webcam goed staat. Dus dat die op de juiste hoogte staat (denk aan onderkin wegwerken) en in de juiste omgeving. Een nette, rustige achtergrond is aan te raden. Liefst in lichte kleuren zonder afleiding. Denk aan een witte muur en kies niet voor de boekenkast, woonkamer of werkkamer als achtergrond.

Nu de bekende zaken:

• Een belangrijke les is dat een webinar niet oneindig lang mag duren. Vaak wordt gezegd dat dit maximaal 1.5 uur is. Ik hou het liever op 45 minuten als het om een groep gaat van meer dan 15 deelnemers. De laatste 10 minuten van het webinar gebruik je voor het beantwoorden van de vragen.
• Wil je PowerPoint laten zien? Let erop dat de meeste overgangen en animaties het niet doen als je de PowerPoint in je webinar gebruikt. Dus je moet meestal op een andere manier je PowerPoint inrichten.
• Wil je video’s laten zien? Dan moet je die vooraf klaarzetten en testen of het overkomt. Lange video’s van meer dan 3 minuten werken niet goed. De kwaliteit van video via een webinartool is vaak iets minder dan mensen gewend zijn. Dus lange video’s houden dan niet de aandacht vast bij je deelnemers.

Interactie

Ook moet je je verdiepen in de tools die je wilt inzetten. Maak niet te veel gebruik van de interactietool. Ga daar gedoseerd mee om. Als je dat om de 10 minuten toepast, wordt het al snel een trucje. Deelnemers zijn dat snel zat. Gangbare interactietools in webinarsoftware zijn:

• Chat: Wil je de chat openbaar of besloten zetten? Als het gaat om leren, dan is het goed om die op besloten te zetten. Dat betekent dat niet iedere deelnemer ziet wat er geschreven wordt. Wil je zien wat de stemming is onder je deelnemers en die ook delen, dan moet je de chat openbaar zetten. Zorg dan wel voor een moderator die kan reageren in de chat.  
• Audio: Wil je deelnemers een stem geven? Zodat ze letterlijk met je kunnen praten? Bij meer dan 15 deelnemers is dit af te raden.
• Video beelden deelnemers: Steeds vaker kun je deelnemers via de camera mee laten doen. Je ziet dan steeds die beelden in je scherm. Dat kan afleiden, bij de spreker en de deelnemers. Wil je dit?
• Polls: Hoe werkt het? Check dat vooraf. Hoelang duurt het voordat je de feedback ziet? Wat gaat de spreker doen in die tijd? Heb je daarvoor al content klaar staan? En wat als je niet 150 maar 5 deelnemers hebt? Is een poll dan nog leuk? Het zou prima kunnen als je bijvoorbeeld resultaten uit een grote poll of onderzoek op die manier even toets bij de deelnemers. Maar dan ga je terwijl je wacht op de uitslag, al de resultaten van de grote poll delen of inleiden. Een poll kan dus prima, maar vergt wel een overdenking en goede voorbereiding.
• Break out ruimtes: Zorg dan dat je weet hoe dit werkt zodat je de deelnemers erop kunt voorbereiden en dat de techniek ook in een keer goed gaat.
• Whiteboard: Je kunt deelnemers laten reageren op een whiteboard waar ze op kunnen schrijven of tekenen. Het kan leuke interactie geven.  
• Hand opsteken: Sommige tools hebben hiervoor een button voor de deelnemers. Bij anderen (als je camera aan hebt) kun je zien dat je deelnemers dit doen.

Waarom?

Bovendien geldt bij webinars dat je moet kijken naar het waarom van een webinar? Waarom ga ik deze online les geven?  Wil je een les maken dan werk je vanuit een doel. Dat doel kan niet zijn dat jij de les geeft. Het doel is altijd iets dat je wilt bereiken met je doelgroep.

Doelgroep, learningjourney en vorm

Wat moeten ze doen als ze geleerd hebben? Dus wat willen we bereiken met wie willen we dat bereiken? Wie is de doelgroep en wat moet er dan geleerd worden? Ook al heb je deze vragen voor jezelf beantwoord bij het maken van de klassikale les, je gaat nu opnieuw je les ontwerpen. Per vorm (klassikaal, webinar of microlearning, het maakt niet uit) zul je je les opnieuw moeten ontwerpen. Dat is altijd via de stappen doel – doelgroep – learningjourney en dan pas kun je met de invulling aan de slag. Ook al ga je bestaande content omzetten naar een webinar, neem de tijd om deze stappen te maken. Je zult merken dat het eindresultaat er beter door wordt.

Niet alles is mogelijk, want online is nu een must

Nu is het natuurlijk zo dat je in deze crisistijd niet zomaar kunt gaan voor het beste. Je kunt nu niet naar een professionele webinarstudio om je te laten ondersteunen bij de opnames. Vaak moet je het alleen doen. Mocht je echter een huisgenoot hebben die je kan helpen, dan is het slim om die te vragen. Het is immers lastig als je als trainer/docent het allemaal zelf moet doen. Dus zowel techniek, chat, starten van video of poll, regelen break out sessies, als je verhaallijn bewaken. Dat is heel veel tegelijk, zeker als je nog niet ervaren bent.  

Deelnemers bij de les houden

• Laat je deelnemers vooraf al informatie lezen en een opdracht maken. Of vraag ze om hun vragen te posten op Padlet.com of een andere online tool. Daarmee zie je al wat er gaat komen, wat de stemming is en wat je kunt verwachten.
• Stuur mensen voor het webinar ook al de instructie en verzoek om het systeem te testen.
• Ook is het belangrijk dat je communicatie verzorgt waarmee je de verwachtingen van het webinar goed kunt managen. Raad je gebruikers aan om met een headset op het webinar te volgen. Daarmee voorkom je dat er geluid gaat rondzingen.
• Start het webinar met een paar leuke persoonlijke dingen. Of gebruik een grappige welkomstactiviteit en ijsbreker zoals je ook doet in klassikale trainingen. Dit maakt dat je aan de groep went en zij aan jou als spreker. Ook is het de manier om de techniek te testen. Laat tijdens die start nog een paar keer de instructie voorbijkomen van hoe de techniek werkt.

‘Tussen de lessen’

Stel nu dat je een klassikale les om moet zetten naar online les. Dan adviseer ik je om mensen vooraf en tijdens die dag opdrachten te geven met korte learnings, artikelen of blogs zoals bijvoorbeeld microlearnings.

Die kun je op het moment dat er even bewogen moet worden aanbieden. Dat geeft de ruimte voor een beweegmoment en een plas- of koffiepauze.  Na zo’n break kun je dan weer verder met het delen van kennis. Het maakt dat je op die manier ook je webinars tot de 45 minuten kunt beperken. En dat je deelnemers bij de les blijven, iets wat niet onbelangrijk is.

Heel veel succes met het opstarten van je eerste webinar of online les. En mocht je vragen hebben, neem gerust contact op zodat we samen kunnen kijken hoe jij beter wordt in het geven van webinars. Wij hebben inmiddels ook besloten om webinars als extra leeroplossing aan te bieden. Meer informatie vind je hier (klik hier).

Geschreven door Helma van den Berg, microlearning expert Let’s Learn!

Inspiratiebronnen:

Shannon Tipton: Tips to Level-Up Your Virtual Learning Game
EnnuOnline: Pop-up webinar ‘de online flip’, Hoe bouw je een live workshop of leertraject om naar online?   Hier kun je je aanmelden voor een webinar op 19 maart as waarin tips worden gegeven door Sibrenne en Joitske van EnnuOnline.

De site e-learning-beats-corona.nl geeft tips over alternatieven nu fysiek contact wordt ontraden. Het is een non-profit initiatief van Ank Dierckx (SBO, Next Learning), Jeroen Krouwels (HiHaHo Interactieve Video) en Marcel de Leeuwe (Leerbeleving.nl en redacteur van e-Learning.nl).

Meer weten over microlearnings voor tussendoor? Lees dan hier verder:
Infographic: Waarom microlearning(Opens in a new browser tab)
In 5 stappen microlearning maken(Opens in a new browser tab)