Afwisseling verbetert het leren voor iedereen

Geschatte leestijd: 4 minuten

Afwisseling tijdens het leren gaat er vanuit dat je leerstof beter leert door verschillende onderdelen van een onderwerp door elkaar te bespreken en te oefenen. Het tegenovergestelde van afwisseling is leren door één concept van a tot z uit te diepen en pas daarna naar een ander onderwerp te gaan.  
Dit concept is in het onderwijs vaak gangbaar. Maar, het is inmiddels regelmatig aangetoond dat afwisseling bij leren het effectiefst is. In de praktijk zijn docenten en trainers echter vaak bang dat afwisseling te uitdagend is voor de lerenden en dat de cursisten leren in een blok nodig hebben om te leren. Maar is dat wel zo?

Onderzoek: leren in blokken of afwisselen? 

In het onderzoek van Veronica Yan en Faria Sana werd gekeken of leren in blokken beter is dan afwisselen als de leerstof uitdagender is. Ook werd onderzocht of sommige leerlingen eerst moeten leren in een blok voordat ze kunnen afwisselen. 

De onderzoekers keken naar 3 aspecten: 
1. De vaardigheid van lerende, die zij definieerden als werkgeheugencapaciteit, oftewel: hoeveel kan een lerende tegelijk onthouden;
2. De moeilijkheidsgraad van de taak;
3. Afwisselen versus leren in blokken.

Afwisseling is superieur

In hun eerste paar experimenten gebruikten de onderzoekers verschillende soorten onderwerpen. Deelnemers leerden over verschillende schilders in experiment 1 en verschillende soorten vissen in experiment 2. 

Over het geheel genomen kwamen ze tot de conclusie dat afwisselen (‘interleaving’ in het Engelstalige onderzoek) superieur was aan voortdurend leren in blokken. Dit betekent dat lerenden met lagere vaardigheden, die moeilijkheden kregen, nog steeds beter af waren met afwisselen dan met blokken.

De keuze van de student

In de experimenten vroegen de onderzoekers aan de studenten, nadat ze al waren getest, welke manier voor hen het meest effectief was het leren. Ongeveer 80% van de studenten zei dat leren in blokken voor hen beter was. Dit is gek. Ze hebben de taak al volbracht en beseffen nog steeds niet wat goed voor ze is! Immers, de uitkomst van het onderzoek liet anders zien. 

Er waren maar een paar studenten die het af en toe iets beter deden met leren in blokken. Maar het eindresultaat van die studenten liet zien dat ook bij hen overall de resultaten met afwisseling beter waren dan met leren in blokken. Leren in blokken was nooit beter dan afwisseling.

Conclusie

• Afwisseling of interleaven is echt effectief;
• Studenten weten vaak niet wat het beste is om te leren, zelfs niet als ze het ervaren;
• Wat op de korte termijn goed lijkt voor het leren (blokken), is meestal slechter voor het leren op de lange termijn (vergeleken met afwisseling);
• Afwisseling is effectief, zelfs onder uitdagende omstandigheden, maar je moet het nooit te uitdagend maken. 

Het kan voorkomen dat een leerstrategie niet perfect werkt vanwege de variatie van studiematerialen en mensen. Maar uit onderzoek blijkt dat deze afwisseling bij leren effectief is. Laat je dus niet ontmoedigen door lerenden die er tegen zijn. Pas afwisseling in leren toe!

Tekst: Helma van den Berg, Microlearning expert bij Let’s Learn!
Afbeelding: Mc Cutcheon

Referenties:
– The Learning Scientists, ‘Interleaving Improves Learning for All Learners’;
– Taylor, K., & Rohrer, D. (2010). The effect of afwisseling practice. Applied Cognitive Psychology, 24, 837-848. https://doi.org/10.1002/acp.1598 
– Rohrer, D., Dedrick, R. F., & Burgess, K. (2014). The benefit of interleaved mathematics practice is not limited to superficially similar kinds of problems. Psychonomic Bulletin & Review, 21, 1323-1330. https://doi.org/10.3758/s13423-014-0588-3 
– Kornell, N., & Bjork, R. A. (2008). Learning concepts and categories: Is spacing the “enemy of induction”?. Psychological Science, 19(6), 585-592. 
– Yan, V. X., & Sana, F. (2021). The Robustness of the afwisseling benefit. Journal of Applied Research in Memory and Cognition, 10(4), 589-602.

Leer meer!
– Naast interleaving zijn er meerdere manieren om het leren te bevorderen: ‘5 manieren om leren te bevorderen’.
– Natuurlijk experimenteren wij er ook op los deze dagen. Zo weten we inmiddels veel over avatars. Lees het hier.
– Nudges kunnen net het steuntje in de rug zijn die maakt dat lerenden doorzetten bij het leren. Weten hoe ze in te zetten? Lees dan ons artikel ‘Nudging & de sleutel tot een succesvolle training’.