“Mijn cursisten kunnen me niet volgen, maar als een cursist die het wel snapt het aan ze uitlegt, dan gaat het wel goed.”
Herkenbaar? Dan weet je bijna zeker dat je te maken hebt met de vloek van kennis. Wat dat is? Dat is het feit dat jij als ‘expert’ teveel van het onderwerp weet, waardoor je niet meer weet hoe je al die kennis op hebt gedaan. Dat maakt dat je de kennis op het verkeerde niveau of in de verkeerde volgorde over wilt brengen op je cursisten. Daar moet je iets mee als je samen met een expert aan een leerproject werkt. Immers, je bent gevraagd om samen met de subject matter expert (sme) de kennis over te brengen. Hoe kun je dat dan goed realiseren?
Hoe ontstaat de vloek van kennis?
We weten dat we kennis bouwen door ons lange termijn geheugen te benutten. We bouwen in ons hoofd een netwerk van informatie dat concepten, situaties, gebeurtenissen en acties opgeslagen heeft. Per onderwerp is er zo’n framework in ons hoofd, waarbij we met hulp van mentale shortcuts snel bij de kennis komen om te kunnen reageren op de buitenwereld. Als er iets gebeurt om ons heen, zal zo’n framework geactiveerd worden. Ieder heeft een uniek framework, waarbij die van een expert veel uitgebreider is dan het framework van een beginner.
Typografie
Een voorbeeld hiervan is wat er gebeurt als iemand je vraagt wat ‘typografie’ is. De meeste mensen denken dan: dat is iets met letters, font styles, leesbaarheid. Ze denken aan het overkoepelende idee van wat het is. Maar een sme denkt aan andere dingen, bijvoorbeeld aan zijn onderzoek naar het optimaal leesbare corps. Als we hem vragen ons uit te leggen wat er verstaan wordt onder typografie, willen we eerst meer weten over leesbaarheid voordat hij ons gaat uitleggen wat voor soorten corps er zijn. Terwijl hij juist direct aan zijn onderzoek denkt.
Hoe krijgen we de juiste kennis in onze trainingen?
De Vloek van Kennis is een universeel fenomeen van onze hersenen. Het is de vraag hoe we toch de kennis van de expert goed over kunnen gebruiken voor ons leerproject. Vaak willen we in een online cursus, elearning of microlearning de expert en zijn kennis zien. Om dat voor elkaar te krijgen kun je de volgende stappen gebruiken, waarbij het van belang is dat je mandaat hebt voor de eindversie. Dit maakt dat je zeker weet dat het product dat je aflevert aansluit bij de doelgroep:
- Maak een goede start met elkaar.
Spreek met elkaar af wat de doelen zijn en hoe je meet dat je die behaald hebt, voordat je de inhoud in duikt. Je werkt zo vanuit een helder plan naar de volgende stap. - Geef de verwachtingen die je hebt aan bij de sme
Verwachtingen vooraf afbakenen maakt dat de sme weet hoeveel tijd het hem kost, wat hij moet doen én waar jouw en zijn verantwoordelijkheden liggen. - Herken de kans op het uit de hand lopen van je project en voorkom het.
Een project loopt snel uit de hand als je de sme zijn gang laat gaan. Ben dit voor door de doelen en afspraken te herhalen. Zo maak je helder dat wat jij goed vindt, ook goed is voor het doel en het project waarin je samenwerkt. - Voorkom spraakverwarring met elkaar
Zorg ervoor dat je goed afstemt waarover je spreekt met elkaar. Het framework van jou en je cursisten is anders dan dat van de sme. Dat kan maken dat jullie over twee totaal verschillende dingen spreken, zonder dat jullie het door hebben. Het helpt om in zo’n situatie je gezamenlijk uitgangspunt, een training voor je cursisten, te benoemen. - Andere dingen waar je bij stil moet staan.
Je zult je zelf ook grondig moeten voorbereiden, wellicht in het onderwerp inlezen, zodat je goed kunt schakelen met de sme. Een sme die het gevoel heeft dat jij hem niet kunt volgen of niet de moeite daarvoor doet, zal snel geneigd zijn om af te haken. Neem hem en jullie project dan ook serieus door je goed voor te bereiden.
Schrijf zelf de content
Soms is het beter als je zelf de kennis opschrijft en de sme dit voor je checkt. Dit is vaak ook te organiseren vanuit tijdsbesparing voor de expert.
Kies voor een expert
Het loont de moeite om te kiezen voor de expert. We weten dat veel mensen juist het horen van de kennis uit monde van de expert, maakt dat ze het geloven én willen aannemen. Daarnaast hebben experts status en we gaan als ‘niet-experts’ graag om met mensen van status. Vergeet dit niet als je in een lastig project met een sme tegen zaken aanloopt. Het einddoel is je enige doel! Ik wens je veel succes met het verbreken van de vloek, zodat we met zijn allen kunnen zeggen Let’s Learn!
Geschreven door Helma van den Berg, microlearning expert Let’s Learn!
Lees ook Wat is de vloek van kennis (1)
Inspiratiebronnen:
Pamela S. Hogle: Practical Tips for Instructional Designers Working with SMEs, The E-learning guild may 2019
Connie Malamed: Can you read the minds of your learners?