Interview met Sven Graumans

Geschatte leestijd: 5 minuten

We moesten even denken voordat we wisten wie wij het beste konden interviewen over het onderwerp Breinleren. Tot ons oog op het boek ‘Denkgeheimen’ van Sven Graumans viel. Met als ondertitel ‘over olifantenpaadjes, hersenscheten, 85 miljard cellen en andere wonderen van ons brein’. In dit boek legt Sven op een leuke en aansprekende manier aan kinderen en hun ouders uit hoe het brein werkt, waarbij ons brein als de denkfabriek en bouwplaats van onze gedachten en ons leren fungeert. Daarnaast houdt Sven zich als docent aan de Avans Hogeschool, Academie voor Welzijn Educatie en Gezondheid (AWEG) in Breda, dagelijks bezig met leren. Al met al de juiste persoon om ons meer te kunnen vertellen over Breinleren. 

Aanhaken op de werking van ons brein 

Wat Sven betreft is breinleren niet zozeer alleen gericht op ons brein, maar op ons gehele zenuwstelsel. “Leren doe je namelijk niet alleen met je brein, maar eigenlijk met je hele zenuwstelsel”, aldus Sven. Niettemin wordt de term Breinleren gebruikt, omdat zoals Sven aangeeft je met Breinleren bij het leren rekening houdt met hoe het brein functioneert: als een groot netwerk waar altijd activiteit is en waar steeds nieuwe verbindingen worden gemaakt. Voor het leren van iets nieuws haak je dan ook het liefste aan bij wat er al door dat brein geleerd is. Want door aan te sluiten op al bestaande verbindingen wordt iets nieuws beter opgeslagen door het brein.

De basisprincipes van breinleren

Sven: “De opleidingen van Avans Hogeschool zijn gestoeld op verschillende basisprincipes van Breinleren. Gedurende de leerjaren haken we bijvoorbeeld steeds weer aan bij kennis die er al is. Daarbij zorgen we ervoor dat we focus aanbrengen en de cognitieve load niet te groot maken. Gedurende de opleiding blijven we stof op een gevarieerde wijze herhalen, herhalen en herhalen.” Allemaal do’s als het om Breinleren gaat. Funest bij Breinleren is het aanbieden van te moeilijke stof of te veel stof in een keer. En ook stress of onder hoge druk werken bevordert het Breinleren niet. “Wat dat aan gaat is kennis testen in de vorm van toetsen, waarbij veel druk en stress komt kijken, eigenlijk een achterhaalde gedachte. Het toepassen van wat je in de praktijk geleerd hebt, bijvoorbeeld tijdens de stage, laat ook zien of je iets kan. Terwijl je op zo’n moment tegelijkertijd ook weer leert.”

Jong versus oud brein

Breinleren kun je bij zowel jong als oud toepassen. Kern is dat je weet hoe het brein werkt en om hier optimaal op in te spelen met je leermethode. Wel is het natuurlijk zo dat het brein van een jongere iets nieuws sneller oppikt, dan de hersenen van een ouder iemand. “Dat is een facet aan het brein dat mij echt fascineert”, zo verteld Sven. “Het brein past zich eigenlijk aan op alles wat je leest, ziet, hoort en ervaart. Heb je in je jeugd tijdens de gymles het touwklimmen niet onder de knie gekregen en faalde je daarbij onder het toeziend oog van al je klasgenoten? Dan is de kans aanwezig dat je je leven lang beweert dat je echt niet kunt touwklimmen. Deze cognitie is dan stevig verankerd in je brein op basis van één enkele ervaring. Terwijl dat natuurlijk onzin is en slechts een momentopname was. Want in principe valt alles te leren. Je leert dus niet alleen maar slimme dingen. Je leert van alles gedurende je leven. Ook allerlei dingen die later in je leven helemaal niet meer handig blijken te zijn.” 

Breinleren helpt je vooruit

In dat opzicht is het voor iedereen handig om te weten hoe het brein werkt. Want die kennis over het brein helpt je vooruit. Sven: “Wat mij betreft leren we kinderen al op jonge leeftijd hoe hun brein werkt. Vanaf pak hem beet groep 7 of 8. Want als je weet hoe je brein werkt, zal je niet zo snel opgeven of denken dat je iets niet kan.” Door je bewust te zijn van de werking van ons brein kan een fixed mindset voorkomen worden. Omdat je beter weet. Je brein kan immers heel veel leren. Door bij het leren goed in te spelen op de werking van het brein heb je direct meer kans om iets te leren en je kennis en vaardigheden steeds verder uit te breiden. Zo helpt Breinleren je letterlijk vooruit.

Slow down

Toch weten we nog lang niet alles over ons brein. Sterker: we weten meer niet over onze hersenen dan dat we wel weten. “Thema’s zoals bijvoorbeeld ‘de vrije wil’ of ‘bewustzijn’ zijn nog raadselachtig”, zo verteld Sven. Er valt dus nog genoeg te ontdekken om met ons leren op in te kunnen spelen. Als we vragen of Sven nog graag iets binnen onze hersenen zou willen ontdekken waardoor we bijvoorbeeld sneller of makkelijker zouden kunnen leren, reageert hij heel stellig. “We zouden ons niet moeten focussen op sneller, maar juist op trager! Dat past veel beter bij de authenticiteit van de mens. Het vergt tijd en rust om iets nieuws te leren. Het hoeft niet snel, in een cursus van een halve dag. Juist beter van niet. Niet voor niets is het woord ‘school’ van het Griekse woord ‘scholè’ afgeleid, dat ‘vrije tijd’ betekent. Dat zegt toch genoeg.” De overtuiging spat ervan af. Sven besluit: “Ik ben een groot voorstander van ‘Learning on the job’ en ‘Just in time’ leren. Dan leer je samen, gemotiveerd en effectief.” 

Interview & tekst: Olga Helmer
Afbeelding: Sven Graumans

Leer meer!

• Wil je in begrijpelijke taal weten wat er allemaal in je hoofd gebeurt? Of samen met je kinderen lezen over de wonderen van ons brein? Lees dan het boek ‘Denkgeheimen’ van Sven Graumans, met prachtige illustraties van Marian Latour. ISBN 9789082851519
• Als lerende toewerken naar Breinleren 2.0? Lees dan het artikel ‘Breinleren: leg je hersenen in de watten’.
• In deze infographic tref je de zes breinprincipes bij Breinleren overzichtelijk in beeld.