In gesprek met Julia Hindriksen over nudges & nudging

Geschatte leestijd: 6 minuten

Hoewel nudging in Nederland al even bekend is, komt het bewust en gericht inzetten van nudging pas de laatste jaren echt op gang. Ik sprak met Julia Hindriksen, die zich al langer bezighoudt met Nudging. Al haar leven lang is ze geïntrigeerd door de vraag waarom we doen wat we doen. En wat ons beïnvloedt om tot die keuzes te komen. Dat begon al in het onderwijs als docente, op zoek naar manieren om leerlingen onbewust positief te beïnvloeden. Tijdens haar studie neuropsychologie ontdekte ze dat ons onderbewustzijn de grootste rol speelt bij keuzegedrag en beslissingsprocessen. Ze specialiseerde zich in ‘gedragsverandering & sociale beïnvloeding’ en werkte samen met zowel Nederlandse als Amerikaanse experts op dit gebied, waaronder prof. Ap Dijksterhuis en prof. Rick van Baaren. Door met hen te werken leerde ze in de praktijk hoe je met specifieke nudges geweldige resultaten kon behalen. Ook op het gebied van leren. Al die passie, kennis en ervaring komt nu samen in haar bedrijf Nudgers, waarmee ze trainingen en lezingen verzorgt op het gebied van nudging. 

Nudging: wat is dat eigenlijk? 

Nudging is een term die ‘een duwtje in de goede richting geven’ betekent. En met ‘de goede richting’ wordt bedoeld dat je mensen bijstuurt in hun keuzes & gedrag. Dit doe je door (onbewuste) denkprocessen positief te beïnvloeden. Bijvoorbeeld door lerenden te stimuleren vol te houden door gedurende het leertraject beloningen toe te kennen. Julia: “Het is niet zo dat je mensen iets laat doen wat ze anders nooit zouden willen doen, maar je ontdekt juist wat hun werkelijke motivaties en weerstanden zijn. En daar speel je vervolgens op in.” Volgens Julia is nudging dan ook niks nieuws. “Ook al hebben we het meestal niet door, we worden elke dag door elkaar beïnvloed. Dat gaat van het kiezen van een merk tandpasta tot aan wat we ’s avonds eten. Al onze keuzes ontstaan door de invloed van je omgeving”. En ze besluit: “Nudging is de wetenschap die al die beïnvloedingsmanieren verzamelde en categoriseerde.” Zo. Dat hebben we dus helder.

Nudges zijn toepasbaar in elk gebied

Als je zo naar de omschrijving van Nudging kijkt, kom je er al snel achter dat je in nagenoeg elk domein nudges kunt toepassen. Dus ook op het gebied van leren en ontwikkelen. Tenslotte worden overal keuzes gemaakt en richtingen gekozen. “Dat klopt”, aldus Julia. “Nudges kun je in principe inzetten voor elk gebied waarin je met mensen te maken hebt. Op je werk voor meer verbinding, maar je kunt het ook inzetten om meer producten te verkopen.” Lachend vervolgt ze: “Je zou zelfs je kinderen kunnen nudgen… Mijn dochter geef ik bijvoorbeeld ‘de illusie van keuze’ als ze zich niet wil aankleden. Ik zeg dan: ‘Wil je eerst je broek aan doen of je shirt?’. Gegarandeerd dat deze nudge haar tot aankleden aanzet!” Nu is dit laatste een voorbeeld waarbij je je op slechts één persoon richt. Maar, zo geeft Julia aan, “Ik zou het vooral gebruiken in situaties waar de hele groep er baat bij heeft.” Nudging is dus prima toe te passen binnen een learning waarmee je werknemers wilt aanzetten om nieuwe vaardigheden te leren.

Beïnvloeden door nudging: is dat niet laakbaar? 

De meeste mensen maken graag zelf hun keuzes. Door als bedrijf of organisatie nudges in te zetten, oefen je in het onderbewuste van mensen invloed uit op die keuzes. Dat voelt soms alsof je hiermee mensen willens en wetens om de tuin leidt. Hoe staat Julia hier tegenover? Julia: “Het is niet de bedoeling dat je mensen manipuleert, waardoor ze spijt krijgen van hun keuze. Kort door de bocht is nudging het positief beïnvloeden van de keuzes van mensen. Manipulatie is het tegenovergestelde. Namelijk negatieve beïnvloeding van mensen hun keuzes. De grens ligt wat mij betreft bij liegen. Zo wordt er in reclame vaak gebruik gemaakt van nudges die inspelen op principes als schaarste of social proof. Waarbij het vaak de vraag is of er inderdaad sprake is van ‘op=op’, of een oprechte review als ‘ik beveel deze cursus aan’. Als dat inderdaad zo is prima, maar tegenwoordig is dat helaas vaak gewoon bedrog. En dat is absoluut laakbaar.” Als je nudging toepast, dan doe je onderzoek naar de motieven van je doelgroep. Je kijkt waar de belemmeringen zitten en speelt hierop in door die drempels met een zetje in de goede richting weg te nemen. Op die manier wordt door nudging het gewenste resultaat sneller bereikt. Win win voor beide partijen dus.

Wat nudges kunnen betekenen bij het leren 

Tot op heden hebben we voorbeelden gezien op maatschappelijk vlak, binnen het gezin of op het gebied van marketing en reclame. Maar hoe zit dat op het gebied van leren? Julia: “Nudges zijn heel goed in te zetten om lerenden te motiveren.” Bijvoorbeeld om actief met leren aan de slag te gaan maar ook om mensen aan te zetten door te zetten met leren. Nudges die je hierbij kunt inzetten zijn volgens Julia bijvoorbeeld het geven van tips & tricks bij het leren, het sturen van herinneringen of pushberichten of het inzetten van te verdienen badges. Maar één van de belangrijkste nudges voor motivatie van de lerenden is volgens Julia de kracht van herhaling. “Dus hou de lerenden regelmatig op een enthousiaste en positieve manier bij de les en druk hun neus regelmatig op hun voortgang. Anders vervallen ze al gauw in ‘inertia’, luiheid”, aldus Julia.  

Maar let op! Als je nudging goed en effectief wilt toepassen binnen je leerstrategie, dan moet je eerst onderzoek doen. Wat is je doel met het inzetten van nudges? Wie is de doelgroep en wat is hun intrinsieke motivatie? Zoek uit waar hun weerstanden zitten en kies dan bij dat alles de nudges die daarop inspelen. Julia: “Bij nudging is het heel belangrijk dat je nooit en te nimmer aannames doet! Elke bedrijfscultuur is immers anders, en doelen en weerstanden kunnen soms per afdeling verschillen. Wat dat betreft is nudging echt maatwerk.”

Interview & tekst: Olga Helmer
Afbeelding: Julia Hindriksen, Nudgers

Leer meer!

• Wil je weten hoe je voor je learning een keuze maakt uit de 127 beschikbare nudges? Laat je niet gek maken en check de Infographic ‘Don’t go nuts’.
• Een overkill aan nudges, of nudges op het verkeerde moment kunnen averechts werken. Lees de ervaringen van Olga in ‘Hoe nudges mij moe en rebels maken’.