Gisteren vertelde een dame van 53 jaar me dat het gaaf was om weer een echte opleiding te doen. Deze vrouw was bezig met een opleiding in de zorg, waarbij ze naast theorie ook direct het geleerde mocht toepassen. Ze was erg enthousiast over de opleiding, maar constateerde ook dat ze niet meer zo makkelijk leert als vroeger. Haar opmerking veroorzaakte een discussie bij de toehoorders, waar ik er een van was. De vraag waarom het draaide was: hoe gedachten lezen van lerenden, hoe leren we als we eenmaal van school zijn en al een aantal jaren niet meer in de boeken hebben gezeten?
De discussie ging alle kanten op, van weer wennen aan het louter en alleen stampen van theorie, tot leren door direct toe te passen, veel bagage in je rugzak hebben waardoor je veel context voor het te leren onderwerp hebt, leren door te luisteren naar de uitleg van een collega. Vooral dat laatste bleek een gangbare manier die erg populair is bij volwassenen. Ik ben me erin gaan verdiepen en kwam al de term schema’s tegen.
Schema’s zijn kennisstructuren
In de cognitieve psychologie wordt gewerkt met schema’s. Dat zijn opvattingen, emoties en houdingen over jezelf en de wereld om je heen, om gebeurtenissen te interpreteren en er betekenis aan te geven. Dit beïnvloedt vervolgens weer je gevoelens en gedrag. Je kunt het zien als een soort ‘kompas’ die je gedachten lezen. Zo heb je schema’s voor hoe je je gedraagt in situaties, momenten en acties. Je kunt het zien als de mentale shortcut om snel te kunnen handelen op de wereld om je heen. Denk aan hoe gedraag ik me bij een klassikale training of bij netwerkbijeenkomsten. Wat doe ik wanneer en hoe doe ik het dan. We maken op basis van herinneringen de schema’s aan in onze hersenen. Maar aangezien het geheugen niet onfeilbaar is, zijn onze schema’s dat ook niet.
Een simpel voorbeeld van een schema voor de categorie ‘microlearning’ kan verschillende concepten hebben zoals het ontwerpen met de learning, persona, doorlooptijd van de learning en video. Op het moment dat iemand het woord microlearning roept denk je automatisch aan jouw beeld (schema) daarvan en hoe lastig het is om te kiezen voor het goede videotype.
De vloek van kennis
Als mensen nieuwe kennis opdoen over een onderwerp, dan is het door hun gemaakte schema nog niet erg gedetailleerd. Experts op hetzelfde onderwerp hebben een gedetailleerd schema, met meer inhoud, complexere samenhang met andere schema’s. Experts moet je dan ook hebben als je een advies nodig hebt over de keuze van een goede microlearningsvorm.
De andere kant is dat de expert moeilijk kan uitleggen aan een beginner hoe het werkt. Hier speelt de vloek van kennis een rol. De expert weet niet meer hoe hij van een eenvoudig schema naar een ingewikkeld schema is gekomen en hoe dat werkte. Ze zijn dan ook vaak niet de beste trainers op hun expertisegebied.
Je kunt als expert hier overheen stappen door je te verdiepen in de kennis van je lerenden. Door je te verplaatsen in hun kennis en door ze te vragen om hun kennis over bijvoorbeeld microlearning eerst te vertellen, voordat je start met je uitleg.
Begrijpen van opgebouwde kennis
Het schema dat je al hebt opgebouwd, beïnvloed je als je nieuwe kennis gaat opbouwen over het onderwerp van je schema. Daarom is het moeilijk om te leren als de kennis die je krijgt niet aansluit op je bestaande schema. De nieuwe kennis kun je dan niet aan je bestaande schema bouwen, waardoor het vervliegt.
Hoe verander je hersenen?
James E. Zull heeft het boek The Art of Changing the Brain geschreven waarin hij tips geeft voor hoe te handelen om aan te sluiten op bestaande schema’s. Daarbij kun je denken aan:
- Bestaande kennis is persoonlijk, ze hangen af van iemand zijn levenservaring (oude personen hebben daar meer van dan jonge personen)
- Al gemaakte schema’s zijn hardnekkig. Je verandert ze niet zomaar als een expert je nieuwe kennis aanreikt
- Je bouwt nieuwe kennis op, op de basis van bestaande kennis. Dus je oude schema krijgt een extra stukje erbij
- Wil je goed communiceren met iemand, dan moet je altijd aansluiten bij de bestaande kennis die de persoon heeft.
Human-centered design
Bij ontwerptechnieken die Design Thinking of Game Thinking in zich hebben, zie je dat sterk rekening wordt gehouden met de lerende waarvoor je ontwerpt. Door persona te maken, door de doelgroep te interviewen, observeren en met hem in gesprek te gaan kom je te weten wat je uitgangspunt moet zijn voor de nieuwe kennis. Je kunt daardoor een betere leerinterventie maken. Een reden waarom we bij Let’s Learn! altijd zo werken.
Tips van James Zull die je kunt gebruiken bij het maken van een leerontwerp, zijn:
- Observeer je doelgroep terwijl ze aan het werk zijn
- Praat informeel met ze
- Interview ze
- Geef ze een relevant onderzoek met open vragen
- Biedt mogelijkheden voor en na de leerinterventie voor opdoen van extra kennis (microlearning!)
- Moedig ze aan om zelf content te maken
- Probeer de flipped classroom benadering waarbij de lerenden content voor de gezamenlijke macrotraining aangeboden krijgen. Gebruik de tijd samen voor het voeren van gesprekken en uitwisselen van ervaringen.
Zull werkt met kleine klassen en vraagt zijn studenten om hun ervaringen te beschrijven. Daarna kan hij beter aansluiten op het bestaande kennisniveau. Hij stelt vragen aan de doelgroep als: “beschrijf je idee van het onderwerp” of “teken je idee”. Op deze manier krijg je inzage in de hersenen van je lerenden en kun je goede leerinterventies ontwerpen.
Wij passen deze tips toe in de ontwerpfase van microlearnings. Lees in dit artikel In 5 stappen microlearning maken hoe we dat doen.
Inspiratiebron: Connie Malamed Can you read the minds of your learners?
Geschreven door Helma van den Berg
In 5 stappen microlearning maken(Opens in a new browser tab)
Eager om te leren, kun je dan meer aan?
